Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη και πιο πολύπλοκη άρθρωση στο αρθρώπινο σώμα.
Η Άρθρωση του Γόνατος
Η άρθρωση του γόνατος βρίσκεται στην ένωση του μηρού («μπούτι») με την κνήμη («καλάμι») και αποτελείται από τρία διαμερίσματα:
1. Έσω Διαμέρισμα
2. Έξω διαμέρισμα
3. Επιγονατιδο-μηριαίο διαμέρισμα
Στην άρθρωση του γόνατος συμμετέχουν:
- το μηριαίο οστο,
- το κνημιαίο οστο και
- η επιγονατίδα
Ο Μηρός
Τα τμήματα του μηρού που συμβάλλουν στη δημιουργία της άρθρωσης του γόνατος είναι ο έσω και ο έξω μηριαίος κόνδυλος (το στρογγυλό τμήμα στο περιφερικό άκρο του μηριαίου οστού) και η επιγονατιδική αύλακα.
Το σχήμα των μηριαίων κονδύλων επιτρέπει την ολίσθησή τους πάνω στην κνήμη σε συνδυασμό με μια μικρή στροφική κινήση κατά την κάμψη και έκταση του γόνατος.
Η επιγονατιδική αύλακα με το σχήμα της επιτρέπει στην επιγονατίδα να κινείται σε μια σταθερή τροχιά.
Η Κνήμη
Η κνήμη φέρει ένα ζεύγος πεπλατυσμένων κονδύλων στην κορυφή της εκεί όπου αρθρώνεται με το μηριαίο οστό.
Η Επιγονατίδα
Η επιγονατίδα αποτελεί μέρος του εκτατικού μηχανισμού του γόνατος και ως επί το πλείστον είναι θαμμένη μεσα στον τένοντα του τετρακεφάλου. Η οπίσθια επιφάνειά της αρθρώνεται με την επιγονατιδική αύλακα του μηριαίου οστού.
Αυτή λειτουργεί σαν μοχλοβραχίονας πολλαπλασιάζοντας την δύναμη του τετρακεφάλου.
Οι Μηνίσκοι
Το κάθε γόνατο έχει δύο μηνίσκους σχήματος C οι οποίοι διαχωρίζουν τα οστά και ενεργούν ως απορροφητές των κραδασμών. Ο κάθε μηνίσκος αποτελείται από ένα ανθεκτικό χόνδρινο ιστό.
Οι μηνίσκοι μπορεί συχνά να σχιστούν μετά από στροφικές κακώσεις ενώ με την πάροδο των χρόνων εκφυλίζονται.
Ο Αρθρικός Χόνδρος
Όλες οι επιφάνειες των οστών που συμετέχουν στην άρθρωση του γόνατος καλύπτoνται απο ένα λεπτό και ελαστικό συνδετικό ιστό, που ονομάζεται αρθρικός χόνδρος.Οι κύριες ιδιότητες του αρθρικού χόνδρου είναι να:
1. μειώνει τις τριβές και
2. απορροφά τους κραδασμούς
Ο αρθρικός χόνδρος λιπαίνεται από το αρθρικό υγρό και διασφαλίζει την ομαλή κίνηση του γόνατος επιτρέποντας στα οστά να ολισθαίνουν ελεύθερα το ένα πάνω στο άλλο με πολύ μικρή τριβή.
Ο αρθρικός χόνδρος με την υπερβολική χρήση και τη γήρανση εκφυλίζεται. Αυτή η σταδιακή «φθορά» μπορεί να επιταχυνθεί αν για διάφορους λόγους η κίνηση του γόνατος δεν είναι ομαλή.
Ο Αρθρικός Θύλακος
Η αρθρικός θύλακος περιβάλλει την άρθρωση του γόνατος. Έχει μια σκληρή, ινώδη εξωτερική μεμβράνη (κάψα) και ένα εσωτερικό ορογόνο υμένα, ο οποίος παράγει το αρθρικό υγρό.
Αυτό το υγρό λιπαίνει την άρθρωση και τρέφει τον αρθρικό χόνδρο.
Οι Σύνδεσμοι
Σύνδεσμοι βρίσκονται στο εσωτερικό (χιαστοί σύνδεσμοι) και στο εξωτερικό (πλάγιοι σύνδεσμοι) της άρθρωσης. Οι σύνδεσμοι παρέχουν σταθερότητα στην άρθρωση του γόνατος. Τέσσερις είναι κύριοι σύνδεσμοι που συνδέουν τα οστά στην άρθρωση του γόνατος:
1. ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΠΧΣ),
2. ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος (ΟΧΣ),
3. ο έσω πλάγιος σύνδεσμος (ΕσΠΣ) και
4. ο έξω πλάγιος σύνδεσμος (ΕξΠΣ).
- Πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος εκτείνεται από το πρόσθιο τμήμα της κνήμης έως την μεσοκονδύλιο εντομή του μηρού και κλειδώνει το γόνατο όταν το σκέλος είναι σε έκταση.
- Οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος
Ο οπίσθιος χιαστός συνδέσμου εκτείνεται από το οπίσθιο τμήμα της κνήμης έως την μεσοκονδύλιο εντομή του μηρού και εμποδίζει την ολίσθηση του μηριαίου οστού προς τα εμπρός επί της κνήμης όταν το γόνατο είναι σε κάμψη.
Οι δυο αυτοί σύνδεσμοι παρουσιάζουν ισομετρικότητα και χιάζονται μέσα στην άρθρωση του γόνατος.
- Έσω πλάγιος σύνδεσμος
Ο έσω πλάγιος σύνδεσμος εκτείνεται από το εσωτερικό τμήμα του μηριαίου οστού μέχρι το εσωτερικό τμήμα της κνήμης και είναι μερικώς σε επαφή με τον έσω μηνίσκο. Ο έσω πλάγιος σύνδεσμος προστατεύει το γόνατο από το να ανόιγει προς τα έξω όταν εφαρμόζεται μια πλευρική δύναμη στην εξωτερική πλευρά του γόνατος.
-Έξω πλάγιος σύνδεσμος
Ο έξω πλάγιος σύνδεσμος εκτείνεται από το εξωτερικό τμήμα του μηρού εως την κεφαλή της περόνης. Προστατεύει την εξωτερική πλευρά του γόνατος από μια δύναμη που εφαρμόζεται στην εσωτερική πλευρά του.
Οι Μύες
Οι μύες που συμμετέχουν στην αρχή της άρθρωσης του γόνατος είναι ο τετρακέφαλος και οι εκτείνοντες. Ο τετρακέφαλος βρισκεται στην πρόσθια επιφάνεια του μηρού και πραγματοποιεί την έκταση του γόνατος. Οι εκτείνοντες βρίσκονται στην οπίσθια επιφάνια του μηρού και πραγματοποιούν την κάμψη του γόνατος.
Προβλήματα και ενοχλήσεις εμφανίζονται όταν κάποιο από αυτά τα μέρη της άρθρωσης του γόνατος είναι κατεστραμμένο ή ερεθισμένο.